Bảo vệ dữ liệu cá nhân: 5 rủi ro phổ biến và cách phòng tránh hiệu quả

Bảo vệ dữ liệu cá nhân là vấn đề quan trọng nhưng vẫn chưa được nhiều người quan tâm trong thời đại số. Khi nguy cơ rò rỉ, đánh cắp và lạm dụng thông tin ngày càng gia tăng, việc hiểu rõ và áp dụng các biện pháp bảo mật trở nên cấp thiết. Cùng tìm hiểu chi tiết các rủi ro phổ biến và cách phòng tránh chúng một cách hiệu quả qua bài viết sau!

1. 5 rủi ro khi dữ liệu cá nhân bị lộ

1.1. Lừa đảo tài chính và chiếm đoạt tài khoản

Tin tặc có được thông tin như số thẻ, mã OTP hoặc thông tin đăng nhập sẽ có thể truy cập trái phép vào tài khoản ngân hàng, ví điện tử hoặc thẻ tín dụng. Điều này sẽ gây ra nhiều mất mát về tài chính cũng như hậu quả nghiêm trọng, cụ thể:

- Mất tiền trực tiếp: Kẻ gian có thể rút tiền, chuyển khoản hoặc mua sắm bằng thông tin tài khoản bị đánh cắp.

- Dính nợ ngoài ý muốn: Nếu thông tin thẻ tín dụng bị lộ, hacker có thể sử dụng để thực hiện giao dịch, khiến chủ thẻ phải gánh khoản nợ không do mình tạo ra.

- Bị lợi dụng cho các giao dịch phi pháp: Tài khoản có thể bị dùng để rửa tiền, tài trợ hoạt động trái phép hoặc lừa đảo người khác.

- Lừa đảo tinh vi: Hacker có thể giả danh người thân, nhân viên ngân hàng hoặc tổ chức uy tín để đánh cắp thông tin hoặc ép nạn nhân chuyển tiền.

- Tâm lý bị thao túng: Kẻ gian khai thác sự mất cảnh giác hoặc tâm lý cả tin để dụ dỗ nạn nhân tự nguyện cung cấp thông tin hoặc thực hiện giao dịch.

Lộ dữ liệu cá nhân có thể gây thiệt hại về tài chính cho bạn

1.2. Mạo danh và đánh cắp danh tính

Mạo danh và đánh cắp danh tính là một rủi ro nghiêm trọng khi dữ liệu cá nhân bị lộ. Kẻ xấu có thể mượn danh nghĩa của bạn để tạo tài khoản giả mạo, vay tiền hoặc thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật. Điều này khiến bạn có thể gặp phải các vấn đề sau:

- Tổn thất tài chính: Kẻ gian vay tiền, mở thẻ tín dụng hoặc thực hiện giao dịch bất hợp pháp khiến bạn gánh nợ oan.

- Liên đới trách nhiệm pháp lý: Bạn có thể bị điều tra hoặc chịu trách nhiệm pháp lý mà không hề hay biết. Mọi thứ đã quá muộn khi phát sinh hậu quả.

- Ảnh hưởng uy tín cá nhân: Việc danh tính bị lợi dụng có thể gây mất uy tín, ảnh hưởng đến công việc, quan hệ xã hội và các giao dịch tài chính sau này.

Kẻ xấu có thể lấy thông tin của bạn để đi lừa gạt, làm việc phi pháp

1.3. Bị theo dõi và xâm phạm quyền riêng tư

Kẻ xấu có thể lợi dụng thông tin cá nhân của bạn để theo dõi vị trí, lịch trình di chuyển, thói quen sinh hoạt và các hoạt động trực tuyến mà bạn không hề hay biết. Những dữ liệu này có thể bị sử dụng để giám sát, kiểm soát hoặc thực hiện các hành vi lừa đảo tinh vi, gây ra nhiều nguy cơ như:

- Bị quấy rối và đe dọa: Kẻ xấu có thể sử dụng thông tin cá nhân để làm phiền, gây áp lực hoặc đe dọa bạn.

- Mất quyền riêng tư: Dữ liệu cá nhân bị lộ có thể bị khai thác để giám sát và kiểm soát cuộc sống của bạn.

- Rủi ro lừa đảo: Kẻ gian có thể lợi dụng thông tin để tạo ra các kịch bản lừa đảo tinh vi, khiến bạn dễ dàng mắc bẫy.

- Bị đánh cắp danh tính: Dữ liệu cá nhân có thể bị dùng để giả mạo danh tính, gây ảnh hưởng đến tài chính và danh dự của bạn.

Bạn có thể bị theo dõi và quấy rối khi bị lộ thông tin cá nhân

1.4. Tiếp xúc với nội dung độc hại và tấn công mạng

Tin tặc có thể lợi dụng thông tin cá nhân của bạn để thực hiện các hành vi xâm phạm an ninh mạng, gây thiệt hại nghiêm trọng. Chúng có thể gửi email lừa đảo, cài mã độc hoặc dụ bạn truy cập vào các trang web chứa virus, khiến bạn vô tình cung cấp thêm thông tin hoặc tải xuống phần mềm độc hại. Khi thiết bị cá nhân bị nhiễm mã độc, hacker có thể:

- Kiểm soát thiết bị từ xa: Hacker có thể theo dõi hoạt động và đánh cắp dữ liệu của bạn.

- Mã hóa toàn bộ hệ thống và yêu cầu tiền chuộc (ransomware): Khi lấy được thông tin quan trọng, kẻ xấu có thể kiểm soát nội dung bạn xem và tiến hành đe dọa.

- Làm gián đoạn công việc, tài chính và quyền riêng tư: Các phần mềm độc hại chứa virus có thể ảnh hưởng lớn đến cuộc sống cá nhân và công việc.

Thiết bị của bạn có thể nhiễm virus thông qua các trang web, email lạ

1.5. Bán dữ liệu cá nhân cho bên thứ ba trái phép

Nhiều tổ chức tiếp thị, quảng cáo và thậm chí cả các nhóm tội phạm mạng có thể mua dữ liệu để khai thác vào các mục đích thương mại hoặc phi pháp. Cụ thể dưới đây là những rủi ro mà bạn có thể gặp phải:

- Lạm dụng dữ liệu cá nhân: Thông tin có thể bị khai thác cho mục đích quảng cáo hoặc bán lại mà bạn không hề hay biết.

- Lừa đảo tài chính: Tội phạm mạng có thể sử dụng dữ liệu để giả mạo danh tính, thực hiện các hành vi gian lận ngân hàng hoặc lừa đảo trực tuyến.

- Quấy rối và xâm phạm quyền riêng tư: Bạn có thể bị làm phiền bởi tin nhắn, cuộc gọi rác hoặc bị theo dõi hành vi trên internet.

- Tấn công mạng và rò rỉ dữ liệu: Dữ liệu cá nhân nếu bị lộ có thể trở thành mục tiêu của các cuộc tấn công, dẫn đến mất quyền kiểm soát tài khoản trực tuyến.

Bên thứ 3 có thể mua dữ liệu cá nhân của bạn để lừa đảo và làm việc phi pháp

2. 7 Cách bảo vệ dữ liệu cá nhân hiệu quả

2.1. Sử dụng mật khẩu mạnh và xác thực hai lớp (2FA)

Sử dụng mật khẩu mạnh và xác thực hai lớp (2FA) là biện pháp quan trọng để bảo vệ dữ liệu cá nhân khỏi các mối đe dọa an ninh mạng. Một mật khẩu an toàn nên có ít nhất 12 ký tự kết hợp chữ hoa, chữ thường, số và ký tự đặc biệt để tăng cường khả năng chống tấn công dò mật khẩu.

Bên cạnh đó, không nên sử dụng cùng một mật khẩu cho nhiều tài khoản nhằm hạn chế rủi ro khi một tài khoản bị xâm nhập. Kích hoạt xác thực hai lớp (2FA) giúp tăng cường bảo mật bằng cách yêu cầu thêm một bước xác minh trước khi đăng nhập, ngăn chặn truy cập trái phép. Để quản lý mật khẩu hiệu quả, có thể sử dụng các công cụ như LastPass, Bitwarden hoặc Google Authenticator.

Sử dụng xác thực hai lớp để bảo vệ thiết bị và thông tin cá nhân của bạn

2.2. Cảnh giác với email và tin nhắn lừa đảo (Phishing)

Cẩn trọng với liên kết và tệp đính kèm lạ là một nguyên tắc quan trọng để bảo vệ dữ liệu cá nhân khỏi các cuộc tấn công lừa đảo. Kẻ gian thường giả mạo ngân hàng, tổ chức tài chính hoặc dịch vụ trực tuyến để gửi email hoặc tin nhắn có chứa liên kết độc hại nhằm đánh cắp thông tin đăng nhập.

Để nhận diện các email lừa đảo, cần kiểm tra kỹ địa chỉ email/người gửi, vì chúng thường sử dụng tên miền giả mạo. Ngoài ra, tuyệt đối không tải xuống hoặc mở các tệp đính kèm đáng ngờ, vì chúng có thể chứa mã độc. Khi nhận được một liên kết, hãy đưa chuột lên để kiểm tra địa chỉ thực trước khi nhấp nhằm tránh truy cập vào trang web nguy hiểm.

Bạn nên cảnh giác với các tin nhắn được gửi từ số lạ

2.3. Hạn chế chia sẻ thông tin cá nhân trên mạng

Hạn chế chia sẻ thông tin cá nhân trên môi trường số là cách hiệu quả để giảm nguy cơ bị đánh cắp hoặc lạm dụng dữ liệu. Tránh công khai các thông tin nhạy cảm như số điện thoại, địa chỉ nhà, số CCCD/CMND trên mạng xã hội hoặc các nền tảng trực tuyến.

Ngoài ra, cần kiểm tra và thiết lập quyền riêng tư trên Facebook, Google, Zalo để giới hạn phạm vi chia sẻ thông tin. Hãy cảnh giác khi tham gia các khảo sát, trò chơi trực tuyến, vì nhiều trang web lợi dụng hình thức này để thu thập dữ liệu trái phép. Thường xuyên kiểm tra cài đặt bảo mật tài khoản để đảm bảo quyền riêng tư luôn được kiểm soát chặt chẽ.

Kẻ xấu có thể thu thập thông tin của bạn từ những chia sẻ trên mạng xã hội

2.4. Sử dụng kết nối Internet an toàn

Bảo mật khi sử dụng Internet công cộng giúp giảm nguy cơ bị đánh cắp dữ liệu. Tránh đăng nhập vào tài khoản quan trọng khi sử dụng Wi-Fi công cộng, vì tin tặc có thể chặn và đánh cắp thông tin đăng nhập.

Để tăng cường bảo mật, hãy sử dụng VPN nhằm mã hóa dữ liệu và bảo vệ quyền riêng tư khi truy cập Internet ở nơi công cộng. Đồng thời, tắt Bluetooth và chia sẻ vị trí khi không cần thiết để tránh bị theo dõi hoặc xâm nhập trái phép.

Một đường truyền internet an toàn sẽ giúp bảo vệ dữ liệu cá nhân của bạn khỏi các rủi ro rò rỉ. Tham khảo ngay gói dịch vụ F-Safe - Giải pháp bảo mật tiên tiến do FPT Telecom hợp tác cùng Tập đoàn F-Secure (Phần Lan). Tích hợp ngay trên Router Wi-Fi FPT, F-Safe tự động ngăn chặn virus, mã độc, botnet, bảo vệ quyền riêng tư và lọc nội dung không phù hợp cho người dùng. Với F-Safe, bạn có thể an tâm trải nghiệm Internet an toàn mỗi ngày với mức chi phí chỉ từ 180.000 VNĐ/tháng. Thông tin chi tiết tham khảo ngay tại: https://fpt.vn/bao-mat-f-safe.

Bên cạnh đó, bạn cũng có thể tham khảo gói F-Safe Go - Giải pháp bảo mật toàn diện trong một ứng dụng duy nhất, giúp bảo vệ quyền riêng tư và thông tin cá nhân của bạn mọi lúc, mọi nơi. Ứng dụng này cung cấp tính năng quét và diệt virus, bảo vệ thiết bị khỏi phần mềm độc hại, đồng thời bảo vệ trẻ em khi truy cập Internet. Bạn có thể tìm hiểu về gói cước tại: https://fpt.vn/bao-mat-f-safe-go.

Gói Internet F-Safe là lựa chọn an toàn cho nhiều cá nhân và gia đình hiện nay

2.5. Cập nhật phần mềm và hệ điều hành thường xuyên

Cập nhật hệ điều hành và sử dụng phần mềm bảo mật là biện pháp quan trọng để bảo vệ dữ liệu cá nhân. Người dùng nên thường xuyên cập nhật Windows, macOS, iOS, Android để vá các lỗ hổng bảo mật, ngăn chặn nguy cơ bị tấn công.

Bên cạnh đó, việc sử dụng phần mềm diệt virus có bản quyền giúp bảo vệ thiết bị khỏi mã độc và các mối đe dọa trực tuyến. Người dùng cũng nên cài đặt ứng dụng từ nguồn chính thống như Google Play, App Store để tránh nguy cơ tải nhầm phần mềm độc hại. Một số phần mềm diệt virus uy tín như Kaspersky, Bitdefender, ESET là lựa chọn đáng tin cậy để tăng cường bảo mật hệ thống.

Bạn nên cập nhật các phần mềm và hệ điều hành thường xuyên để tăng tính bảo mật

2.6. Mã hóa dữ liệu quan trọng

Bảo vệ dữ liệu bằng mã hóa và sao lưu là biện pháp quan trọng giúp ngăn chặn rủi ro mất mát hoặc đánh cắp thông tin. Người dùng nên mã hóa ổ cứng và USB để tránh bị truy cập trái phép, đồng thời sử dụng các công cụ như VeraCrypt, BitLocker để tăng cường bảo mật cho tệp tin quan trọng.

Bên cạnh đó, việc sao lưu dữ liệu định kỳ giúp giảm thiểu rủi ro mất dữ liệu do tấn công mạng hoặc lỗi thiết bị. Các dịch vụ lưu trữ đám mây như Google Drive, OneDrive, iCloud cung cấp cơ chế mã hóa dữ liệu, đảm bảo an toàn khi lưu trữ và truy cập thông tin trực tuyến.

Thực hiện mã hóa dữ liệu quan trọng để giảm thiểu rủi ro bị đánh cắp

2.7. Kiểm tra hoạt động đăng nhập và rò rỉ dữ liệu cá nhân

Giám sát và kiểm soát quyền truy cập là bước quan trọng để bảo vệ dữ liệu cá nhân. Người dùng nên thường xuyên kiểm tra lịch sử đăng nhập trên Gmail, Facebook, Zalo để kịp thời phát hiện các truy cập bất thường.

Bên cạnh đó, việc sử dụng các dịch vụ như Have I Been Pwned giúp người dùng kiểm tra xem email hoặc số điện thoại của mình có bị rò rỉ trong các vụ tấn công dữ liệu hay không. Ngoài ra, người dùng cũng cần xóa quyền truy cập của các ứng dụng không cần thiết trên Google, Facebook để hạn chế nguy cơ bị thu thập thông tin trái phép.

Kiểm soát quyền truy cập để đảm bảo an toàn cho dữ liệu cá nhân

Các thao tác thiết lập bảo vệ dữ liệu cá nhân không chỉ giúp bạn tránh khỏi nguy cơ bị rò rỉ thông tin mà còn mang lại sự an tâm khi sử dụng Internet mỗi ngày. Hãy chủ động phòng tránh rủi ro với F-Safe hoặc Internet An Tâm – giải pháp bảo mật toàn diện từ FPT Telecom. Liên hệ ngay hotline 1900 6600 hoặc website https://fpt.vn để được tư vấn chi tiết.